Szlifowanie gładzi gipsowych – dobór papieru ściernego i narzędzi

Gładzie gipsowe nakładane są na ściany jako cienka (ok. 2 mm) warstwa pomiędzy chropowatym tynkiem a farbą – drobniejsza struktura gładzi w porównaniu do gipsu szpachlowego sprawia, że ściany wyglądają bardziej estetycznie. Gładzie są także stosowane na płytach kartonowo-gipsowych – do przykrywania miejsc łączeń i ubytków.

Po położeniu gładzi, aby usunąć wszelkie możliwe nierówności – szlifuje się ją za pomocą papieru ściernego lub siatek ściernych. W większości jest to tzw. szlifowanie na sucho bez użycia wody – co niestety powoduje duże ilości unoszącego się w pomieszczeniu pyłu. Szlifowanie z ograniczoną ilością pyłu – na mokro wymaga nieco większych umiejętności oraz specjalnej gładzi (tzw. angielskiej).

Gładzie możemy szlifować na dwa sposoby – ręcznie lub maszynowo.

1. Szlifowanie ręczne

Ręcznie ściany szlifuje się za pomocą specjalnej pacy z uchwytem na której mocujemy  papier ścierny lub siatkę ścierną. Ta technika nadaje się raczej do niedużych powierzchni lub miejsc, gdzie maszyny szlifujące mają problem z dotarciem.

Ceny pac na papier ścierny oscylują w granicach 8-20 zł, tak więc jest to rozwiązanie bardzo ekonomiczne, choć uciążliwe ze względu na brak opcji odsysania pyłu. Dla wymagających są również dostępne pace z otworami do odsysania pyłu i mocowaniem rury od odkurzacza – co zapewnia większą wygodę, ale oczywiście jest znacznie droższe.

Warto zwrócić szczególną uwagę na szerokość pacy – zazwyczaj jest to 80 mm lub 105 mm.  Papier ścierny pasujący na  pace 80 mm jest mniej popularny w Polsce niż ten na pace 105 mm – stąd mogą być problemy z jego dostaniem lub jego cena może być wyższa.

Zazwyczaj w handlu spotyka się nieco szerszy niż pace papier ścierny o szerokości 93 mm lub (bardziej popularny) 115 mm. Papier w gotowych arkuszach można dostać czasem w marketach budowlanych, lecz zazwyczaj kupno kilku-kilkunastometrowej rolki jest bardziej opłacalne.

Z siatkami ściernymi nie ma raczej tego problemu – dostępne są w przyciętych na wymiar pacy arkuszach – oba wymiary są równie popularne. O różnicach pomiędzy papierem a siatką ścierną będzie w dalszej części artykułu.

2. Szlifowanie szlifierką do ścian

Szlifierka do gipsu i gładzi – tzw. żyrafa jest najpopularniejszym rozwiązaniem w przypadku, gdy pracujemy na większych powierzchniach – jest relatywnie wygodna i co najważniejsze posiada mechanizm odsysania pyłu za pomocą dodatkowego odkurzacza (nie można użyć zwykłego – domowego!). Rzecz bardzo przydatna, gdyż pył gipsowy osiada dosłownie wszędzie i później przez długi czas trudno się go pozbyć.

Szlifierka do gipsu i gładzi – tzw. żyrafa (zdjęcie firmy Vander, tutaj model VAG707)

Na żyrafę nie zawsze trzeba wydawać dużo pieniędzy – gdy sporadycznie robimy jakieś prace, można taką szlifierkę wypożyczyć ze specjalistycznej firmy relatywnie niskim kosztem.

Znacząca większość szlifierek do gipsu używa krążków na papier ścierny mocowany rzepem – o średnicy 225 mm.

Rzeczą, na którą na pewno trzeba zwrócić uwagę jest ilość oraz rozkład otworów w krążku – musi on dokładnie pasować do otworów odsysających pył w szlifierce. Nie wystarczy sama informacja, iż szlifierka posiada np. 8 otworów odpylających – ważny jest jeszcze ich układ (np. bliżej środka lub bliżej krawędzi). Niestety producenci i szlifierek i krążków rzadko opisują standardy rozmieszczenia otworów w krążkach 225 mm, tak więc zazwyczaj dopasowywać  je na oko – patrząc na zdjęcia.

Zdarzają się również na rynku krążki posiadające oba układy otworów naraz – co sprawia, że są bardziej uniwersalne.

Krążki 225 mm do żyrafy (zdjęcie firmy Vander). Widocznych jest 8 otworów służących do odsysania pyłu.

Papier ścierny czy siatka?

Tutaj dochodzimy do kwestii, co zamontować do pacy lub szlifierki, aby szlifowanie było szybkie i tanie, a efekt zadowalający :). Do wyboru mamy wspomniany już papier ścierny lub siatkę ścierną.

Ze względu na fakt, iż gładzie gipsowe są relatywnie miękkie, większym problemem jest raczej zapychanie się papieru ściernego niż jego zużycie –  zapchany materiał ścierny będzie rysował powierzchnię i zostawiał nieestetyczne ślady. Pod tym względem siatki są nieco lepsze, gdyż łatwiej pozbyć się zalegającego pyłu i taką siatkę przedmuchać.

Dużym plusem siatek jest także to, iż są one dwustronne – gdy jedna strona się stępi/zużyje, wystarczy ją odwrócić (nie dotyczy krążków mocowanych na rzep).

Ważną kwestią, która jest niemal całkowicie pomijana – choć bardzo ważna –  jest materiał z którego wykonana jest siatka ścierna lub papier. Większość sprzedawanego papieru ściernego wykonana jest z elektrokorundu (o brązowym kolorze) – który jest de facto standardem w branży.

Niektóre krążki z papieru ściernego wykonane są z tzw. elektrokorundu szlachetnego, który ma tą zaletę iż jego ziarna są nieco ostrzejsze i bardziej kruche  – przez co daje lepszy estetycznie efekt i mniejsze ryzyko powstawania rys. Zdarzają się też krążki pokryte specjalną warstwą utrudniającą zapychanie się pyłem (tzw. stearynian cynku) – niekiedy ich cena jest niewiele większa od standardowych, za to żywotność znacznie większa.

Przy doborze należy się kierować specyfikacją i zaufaniem do konkretnej marki, a nie kolorem. Mitem jest, że np. żółty lub biały papier ścierny szlifuje lepiej niż brązowy. Kolor zależy w głównej mierze od użytej w produkcji żywicy spajającej ziarna . Większość papierów do gipsu ma żółty kolor głównie ze względu na tradycję lub marketing, wcale nie musi wskazywać na to, iż posiada on jakąś specjalną warstwę lub technologię poprawiającą szlifowanie.

W przypadku siatek ściernych, w 99% kolor rzeczywiście wskazuje na użytą technologię. Siatki ścierne o kolorze czarnym wykonane są z węglika krzemu, który jest znacznie ostrzejszy od elektrokorundu, stąd szlifowanie jest szybsze i daje lepszy efekt. Ich wadą jest to, że są dość sztywne, stąd lepiej będą się nadawać do szlifowania twardych gładzi – dostępne są również siatki ścierne z białego (szlachetnego) elektrokorundu o podobnych właściwościach, lecz bardzo miękkie i elastyczne – przez co nadają się bardzo dobrze do finalnego szlifowania lub szlifowania gładzi bardzo delikatnych.

Ostateczna decyzja czego użyć nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, a także preferencji użytkownika :). Stąd najlepiej za cenę kilku złotych spróbować różnych materiałów ściernych i sprawdzić co w naszych zastosowaniach da lepszy efekt.

Dobór granulacji papieru ściernego

Niezależnie od metody, wcześniej czy później dojdziemy do następującego dylematu: jakimi granulacjami papieru ściernego/siatki szlifować nasze ściany czy sufit?

Zanim odpowiemy na to pytanie, zwrócimy uwagę na bardzo ważny szczegół: zanim zaczniemy jakiekolwiek prace, należy się upewnić iż położone gładzie są całkowicie suche. Szlifowanie wilgotnych powierzchni sprawi, iż „zamulimy” papier ścierny a w skrajnych przypadkach zostawimy widoczne i nieestetyczne ślady.

Po położeniu gładzi, w pierwszej kolejności najlepiej usunąć wszelkie większe nierówności za pomocą siatki lub papieru o granulacji P100. Tutaj z pewnością pomocny będzie reflektor halogenowy lub silna latarka, aby obejrzeć pod powierzchnię pod światło.

W dalszej kolejności wyrównujemy mniejsze nierówności za pomocą drobniejszych granulacji – P120 i P150. W większości przypadków szlifowanie powinniśmy zakończyć na P150, jednak jeżeli w niektórych przypadkach efekt nas nie zadowala – możemy użyć granulacji P180.

Ważną rzeczą jest to, aby pomiędzy gradacjami przechodzić stopniowo – np. od P100 do P120 i dopiero do P150 – przeskoczenie od P100 do np. P150 sprawia, iż rysy pozostawione przez grubsze ziarna materiału ściernego nie zostaną usunięte w trakcie szlifowania i będą one widoczne pod światło.

Ważną rzeczą o której należy pamiętać jeżeli efekt szlifowania jest niezadowalający nawet przy granulacji P150 czy P180 – sprawdź dokładnie czy szlifierka poprawnie odsysa pył i nie zbiera się on na krążku. Nieodprowadzony pył może zostawiać rysy na szlifowanej powierzchni – niezależnie od tego jakiej granulacji użyjesz.

scieramy.pl